Herkese merhabalar,
Bugün ki yazımız biraz kasvet içeriyor maalesef. Sık sık duyduğumuz Harakiri ve animeler de sık duyduğumuz Seppuku terimlerini kendimizce açıklamaya çalışacağız.
Harakiri hakkında küçüklüğümden beridir bildiğim tek şey : “Japonlar’ın karınlarını deşerek intihar etmeleri.” idi. Tabi büyüdük şimdi anlamı bizim için daha da derinleşti. Harakiri , Japonca‘da “karın yarmak” anlamına geliyor. Seppuku adlı onurlandırma töreninin son adımı olarak adlandırılıyor. Aslında bilmemiz gereken ana terim Seppuku...
Seppuku , Bushido felsefesi gereğince onur ve namuslarını kaybeden samurayların diğer dünyaya, bu durumdan kurtulup arınmış bir şekilde gitmeleri için yaptıkları intihar töreninin adıdır. Törenin belli başlı aşamaları ve takip edilmesi gereken bir ritüeli var. Harakiri son adımda ki ” karın deşme” olayına verilen isim. Seppuku tarihine baktığımız zaman bin yıllık bir Japon geleneği olduğunu görebiliyoruz. İlk kayıtlar Taira ve Minamoto klanlarının sürekli birbirleriyle savaştıkları, mücadele ettikleri bir zamanda 1156’da Hogen’de görülüyor. Yinede bu olay tam olarak Seppuku olarak kabul edilmiyor çünkü burada yenilen samuraylar kendilerini öldürmüşlerdir fakat bir intiharın Sepukku olarak kabul edilmesi için tören aşamaları gerekiyor. Bu tören aşamalarına gelecek olursak :
” İlk olarak Sepukku yapacak samurayın Haiku adı verilen bir veda şiiri yazması gerekir. Bu dünyaya son veda mesajını bu şekilde ileten samuray, temizlenir ve beyaz bir kimono giyerek kesilme alanına gelir. Büyük bir minderin üzerine dizlerinin üstüne oturur. Kendisini hazır hissettiği zaman kimonosunun önünü çözer. Önünde cilalanmış şekilde özel bir tepsinin içerisinde bulunan bir bıçak bulunur. Tanto adı verilen Sepukku törenine ait bu bıçakla karnını soldan sağa doğru iç organlarına varacak şekilde keser. Kesmek yeterli değil . Birde bıçağı ters çevirmesi gerekir. Bu sırada intihar eden kişinin cesaretine şahitlik eden Kaishaku adı verilen bir görevli bulunur ve kişi cesaretini kanıtladıktan sonra daha fazla acı çekmemesi adına intihar eden kişinin kafasını keserek Sepukku törenini sonlandırır. Bu işleme ise Jumonji denir. “
Seppuku‘nun yapılış amacının samurayların onurlarını temizlemek olduğunu söylemiştik. Bu nedenle temizlenme işi alelade yapılmıyor. Seppuku, büyük acılarla can çekişerek ölüme götürüyor. Bu acının samurayın yaşadığı onursuzluk durumunu temizlediğine inanılıyor. Çektiği acılar onursuzluk durumunu unutturduğu için diğer tarafa mutlu bir şekilde gidiyor. Törende dikkat edilen diğer en önemli noktalardan bir tanesi ise intihar edecek kişinin sevdiği bir kişinin törende yer alması. Kaishaku görevlileri genelde samurayların en yakın arkadaşları olurmuş. Uzak Doğu geleneklerinde böyle bir inanış var sanırım çünkü Kore’de idama mahkum edilen kişiler sevdikleri tarafından öldürülmek isterlermiş.
Dünya genelinde kayıtlara geçen ilk Sepukku olayı ise Minamoto Yorimasa ile başlıyor. Hikaye o ki : 1180 ylı Uiji Savaşı’nda , savaş devam ederken mağlubiyet garantilenmiştir. Minamoto Yorimasa, oğulları düşman ordularını karşılarken, kendisi Byodo Tapınağı’nda inzivaya çekilmiş, Seppuku yapmadan önce, ölümünden sonra okumaları için tapınakta savaş hayranları için bir şiir yazmıştır. Şiir :
“Fosilleşmiş bir ağaç gibi
Biz hiç çiçek açamazken
Acı benim yaşamım olmuştur
Meyve üretememeye mahkum edilmiş”
Daha sonra bu davranış Japonya’da bir gelenek haline gelmiş ve ardı ardına inanılmaz intihar girişimleri yaşanmaya başlanmış. Çarpıcı örneklerinden birisi ise 1582 yılında Akechi Mitsutoshi‘nin kendi kanı ile şiirini duvara yazdıktan sonra Harakiri yapması. Bu tarz olayların yaşanması zamanla Seppuku‘nun tarzını değiştirdi çünkü Harakiri inanılmaz derece acı verici bir deneyim ve karın deşildikten sonra kişinin kendi kafasını kesmesi gibi bir ihtimal olmadığı için törene sonradan Kaishaku görevlileri eklenmiştir. Lakin ünü hiç de hoş olmayan bir görev olsa gerek ki yıllarca Kaishaku görevinde yer alacak insanlar bulunamamış.Şunu da ekleyelim Sepukku sadece samurayların gerçekleştirebildiği bir tören. Öteki türlü sıradan insanlar kendilerini asarak, silah kullanarak ya da karınlarını deşerek kendini öldürebilirken, samuraylar Sepukku yapabiliyor.
Bu güzel yazıyı burada sonlandırırken Japonya‘da intihar olaylarının dünyada bir numara olmasını anlayabiliyorum şu an. Tarihlerinde bu kadar acılı bir kültür barındıran bir milletin gençlerinin bu durumda olması çok da şaşırtıcı değil açıkçası. Şu an ki intihar olaylarının çoğusu başarısızlık ve yetersizlik nedeniyle gerçekleştiriliyormuş. Dedeleri savaşınca karınlarını deşmişler. Torunları başarısızlıkla trenlerin önüne atlıyor ya da otel odasında kendilerini asıyorlar. Ne diyebiliriz ki… Bize görünen o saygılı ve çalışkan kesimin içinde barındırdığı acılar büyük olsa gerek…
Diğer kavramsal açıklamalar için Ne? Nedir? sekmesine tıklamayı unutmayınız.
